In het digitale tijdperk is het belang van data voor onze organisatie niet meer weg te denken.

Een artikel van Robert Borkes in de laatste editie van ‘Kwaliteit in bedrijf’.

Is het eigenlijk niet vreemd, dat veel overheidsorganisaties iedere vier jaar, veel tijd, energie en geld
stoppen in het maken van plannen rondom de wateropgaaf, het sociaal domein, de
omgevingsontwikkeling en diverse andere maatschappelijke thema’s?

Deze normen worden vastgelegd in beleid- en uitvoeringsplannen en worden voor de looptijd
aangehouden. In een zeer snel veranderende wereld, met diverse grote maatschappelijke
uitdagingen zoals Covid, de Energietransitie, PAS, PFAS Ruimte voor Rivieren, dijkversterking, vraagt
dit om een heel andere sturing, direct en gestuurd op de actuele situatie.

Veel organisaties hebben zich daarom ten doel gesteld dat ze data gedreven willen werken. Maar
wat is dat eigenlijk? Uiteraard is het makkelijk te vertalen naar een organisatie die haar data perfect
op orde heeft en van daaruit diverse processen kan sturen op het gebruik van deze data. Dit lijkt erg
logisch en ook nuttig. Hoe prettig is het om bijvoorbeeld op basis van voorspelbare weergegevens in
combinatie met sensor data de water toe- en afvoer in te kunnen regelen!

Data gestuurd wordt vaak gezien als ‘wat willen we weten’, maar dat zou juist moeten zijn: Wat
willen we bereiken! Indien het doel helder is dan kan er worden bepaald welke data daarvoor nodig
is en tot welke informatie dat moet leiden waaruit acties worden ondernomen.

Maar is dit wel echt zo? Data alleen maakt nog geen informatie. Daarbij, wat kunnen we eigenlijk
zeggen van de kwaliteit van de data is in onze organisatie? Data gedreven werken omvat een hele
verschuiving in denken en doen!

Om deze verschuiving te realiseren zullen we ons gedrag moeten veranderen. Data is niet een
resultante van een enkel proces waarvan je op het eind moet afvragen wat iemand anders er mee
moet. Nee, data is onderdeel of eigenlijk een asset zelf. Dat betekent over de schutting kijken (of ze
liever afbreken) zodat de hele buurt weet wat er beschikbaar is en hoe je er mee om kan gaan. Dat
vergt samenwerken in plaats van eigen belang en dus verantwoordelijkheid nemen voor jouw deel
van de dataproductie die uit je activiteiten voort komen en die delen met de rest van de hele
organisatie.

We hebben in Nederland zeer veel (geo)data beschikbaar

Hoe gaan we deze data toepassen zodat we onze processen kunnen voeden vanuit de data. En deze data kunnen benutten op een slimme manier? Hiertoe zijn een zevental architectuurprincipes van belang

1. Verbinding (samenwerking, standaarden)
2. Relevantie (wettelijk, bestuurlijk, klantvraag)
3. Betrouwbaarheid (kwaliteit)
4. Transparantie (open by design)
5. Flexibiliteit (snel, maar gedegen, met resultaat)
6. Gebruiksvriendelijkheid (vindbaarheid)
7. Efficiëntie (standaard boven maatwerk, kosten)

In het toepassen van data in processen, is de kwaliteit van data een uitermate belangrijk aspect.
Maar wat is nu datakwaliteit? Volg ons blog, de komende weken, daar komen we terug op
datakwaliteit, DAMA en de bovenstaande architectuurprincipes behorend bij datakwaliteit en data
gestuurd werken.

Meer weten over (Geo)Datakwaliteit voor data gestuurd werken?

Schrijf je in voor het gratis webinar op 10 februari

In dit kosteloze introductie webinar ‘Datakwaliteit van GEO-informatie voor waterschappen’ krijgt u antwoord op de volgende vragen:

Hoe krijgt u binnen uw waterschap de kwaliteit van GEO-data op orde en hoe houdt u daar grip op? Hoe borgt u de kwaliteit van GEO-informatie aan b.v. de DSO-kwaliteitscriteria? En hoe zorgt u ervoor dat de kwaliteit van data die i.v.m. wetgeving moet aanleveren van voldoende kwaliteit is?

Maarten van der Hoek (Directeur Nieuwland GEO) en Robert Borkes (Enterprise Architect WiLMA) nemen u mee in dit vraagstuk. Zij laten u letterlijk kennis maken met kwaliteit van GEO-informatie.

Publieke waarde is het collectieve beeld van wat de samenleving ervaart als waardevol en komt tot stand door goed openbaar bestuur.

Overheidsorganisaties creëren publieke waarde door het behalen van concrete resultaten. Dit doen zij door organisatiebeleid om te zetten naar het leveren van publieke dienstverlening, wetten, regelgeving en andere acties die publieke waarde vertegenwoordigen en in overeenstemming zijn met de behoeften en verwachtingen van burgers.

Een organisatie is een collectief van professionals dat samenwerkt aan hetzelfde doel. Door het toevoegen van waarde aan haar omgeving, levert die organisatie prestaties. Zo’n prestatie komt tot stand door realisatie van een afgesproken doel. 

Een topprestatie wordt pas geleverd wanneer het doel effectief en efficiënt door een organisatie behaald wordt. Een excellente organisatie is dus een collectief van professionals dat effectief en efficiënt samenwerkt aan hetzelfde doel. 

Het is dan ook geen toeval dat effectiviteit één van de tien kenmerken is uit ’de Nederlandse code voor goed openbaar bestuur’. Een gedragscode waar bijvoorbeeld de waterschappen zich aan gecommitteerd hebben.  

Wanneer je prestaties levert door afgesproken doelen te behalen komt dat ten goede aan het vertrouwen. Dat vertrouwen is weer goed voor de publieke waarde van een organisatie. Maar vaak blijkt dit gemakkelijker gezegd dan gedaan. 

Voorbeeld

‘Koersvast werken aan een klimaatbestendig Nederland’ staat geschreven in het bestuursakkoord klimaatadaptatie, dat getekend is door het rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Koersvast impliceert hier dat er een doel is om koers op te houden. 

De strategische doelstelling van het bestuursakkoord water is “een klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting van ons land”. 

Maar wat is nu de de betekenis van deze twee woorden?  Beide termen zijn voor bestuurders impliciet, zodat de strekking op verschillende manieren is te interpreteren.  

De termen vinden we terug in het Deltaprogramma 2020 van het rijk;

‘Het doel van de deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie is een klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting van Nederland in 2050. Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen handelen daarom vanaf 2020 klimaatbestendig en waterrobuust.’

Zo is effectief sturen onmogelijk, er wordt geschoten op een onduidelijk doel, koersvast kan dat niet  genoemd worden. Hoe neem je zo de beslissing die bijdraagt aan het eigenlijke doel?

In hetzelfde Deltaprogramma vinden we ook de volgende opmerking terug;

 ’Ook wordt verkend of de termen klimaatbestendig en waterrobuust concreter in te vullen zijn, om te kunnen beoordelen of de doelstelling voor een klimaatbestendige waterrobuuste inrichting in 2050 wordt gehaald’

Pas wanneer beide termen expliciet gemaakt worden door een duidelijke definitie, wordt effectief besturen mogelijk.  

Dan pas kan aan het kenmerk effectiviteit uit de Nederlandse code voor goed openbaar bestuur worden voldaan. Ook kan dan de effectiviteit van ondersteunende programma’s goed gemeten worden en wordt publieke waarde gecreëerd.  

Meer weten over sturen op publieke waarde en het meten van prestaties binnen de publieke sector?

Schrijf je in voor het introductie webinar op 30 oktober!

Publieke waarde is het collectieve beeld van wat de samenleving ervaart als waardevol en komt tot stand door goed openbaar bestuur.

Overheidsorganisaties creëren publieke waarde door het behalen van concrete resultaten. Dit doen zij door organisatiebeleid om te zetten naar het leveren van publieke dienstverlening, wetten, regelgeving en andere acties die publieke waarde vertegenwoordigen en in overeenstemming zijn met de behoeften en verwachtingen van burgers.

Overheidsorganisaties creëren publieke waarde door het leveren van  diensten, wetten en reguleringen. Maar alleen onder voorwaarde dat deze in waarde overeenstemmen met de behoeften en verwachtingen van burgers.

Publieke waarde vormt zo een ‘ruwe maatstaf waarmee de prestaties en het beleid van openbare instellingen kan worden gemeten’.  
(Kelly et al, 2002)

Publieke Waarde gaat dus over het behalen van resultaten door het leveren van prestaties. Het meten van deze prestaties is van cruciaal belang voor de organisatie, want dit komt de publieke waarde ten goede. 

7 rechtvaardigingen voor het meten van prestaties binnen de publieke sector

1. Wanneer je resultaten niet meet, kun je niets zeggen over het succes of falen daarvan

2. Wanneer je succes niet kunt waarnemen, dan kun je succes ook niet belonen

3. Wanneer je succes niet kunt belonen, dan beloon je waarschijnlijk het falen

4. Wanneer je succes niet kunt waarnemen, dan kun je er niet van leren 

5. Wanneer je falen niet herkent, kun je het ook niet corrigeren 

6. Wanneer je resultaten kunt aantonen, dan kun je de steun van het publiek winnen

7. Wat wordt gemeten wordt gedaan

(Osborne en Gaebler, 1995)

Door uw beleidsdoelen expliciet te verwoorden kunt u goed kunt meten of uw organisatie op koers ligt

Meer weten over sturen op publieke waarde en het meten van prestaties binnen de publieke sector?

Schrijf je in voor het introductie webinar op 16 oktober!

Publieke waarde is het collectieve beeld van wat de samenleving ervaart als waardevol en komt tot stand door goed openbaar bestuur.

Overheidsorganisaties creëren publieke waarde door het behalen van concrete resultaten. Dit doen zij door organisatiebeleid om te zetten naar het leveren van publieke dienstverlening, wetten, regelgeving en andere acties die publieke waarde vertegenwoordigen en in overeenstemming zijn met de behoeften en verwachtingen van burgers.

Grote wateropgaven en doelmatige uitvoering, voor schoon, voldoende, en veilig water.

De bedoeling van overheidsorganisaties is het effectief realiseren van doelen om zo publieke waarde te creëren. Bij waterschappen bestaan deze doelen uit het zorgdragen voor:

• Schoon water
• Voldoende water
• Waterveiligheid

zodat inwoners van Nederland over voldoende schoon drinkwater beschikken en droge voeten behouden.  Door huidige klimaat- en maatschappelijke veranderingen blijft het waarmaken van deze opgaven een uitdaging.

Publieke waarde realiseren voor waterschappen

1. Ontwikkel een integrale visie op publieke waarde;

Bijvoorbeeld: ‘Ons waterschap innoveert en investeert in technieken ten behoeve van  de samenleving,  om ook in tijden van klimaatverandering garant te blijven staan voor schoon, voldoende drinkwater en droge voeten.’

2. Maak strategische doelen en operationele doelstellingen expliciet;

• Doel; Schoon drinkwater dat aan de wettelijke normen en kaders voldoet.
• Doelstelling; Waterzuivering die voldoet aan de normen van de waterwet.

3. Breng strategische doelen en operationele doelstellingen met elkaar in lijn en gebruik hierbij dezelfde taal;

Gebruikt u bijvoorbeeld integraal het woord; afvalwaterzuivering, waterzuivering of waterketen? Bedoelt iedereen daar wel hetzelfde mee? Met andere woorden; werk met eenduidige benamingen zodat u integraal dezelfde taal spreekt.

4. Creëer samenhang door bedrijfsfuncties en processen in kaart te brengen; 

Beschikt uw organisatie over een consistent overzicht van de organisatie? Maak overzicht van bedrijfsfuncties en processen, zodat samenhang ontstaat. Dit zorgt voor een integraal beeld hoe de organisatie functioneert. Bijvoorbeeld:

• Bedrijfsfunctie: “waterzuivering”.
• Proces: “beheren waterketen”.

5. Breng uw strategische-, procesmatige- en operationele informatiestromen in kaart zodat u kunt sturen. 

Bepaal de indicatoren om op elk niveau te kunnen sturen, zoals bijvoorbeeld:

• Strategisch; het percentage schoon drinkwater en de verstoringen daarop.
• Proces; onderbrekingen van het zuiveringsproces.
• Operationeel; de activiteiten die  binnen het proces goed of fout gaan.

Aan de hand van deze indicatoren wordt duidelijk of er geïnnoveerd of geïnvesteerd moet worden om ten behoeve van de samenleving schoon drinkwater te kunnen blijven leveren in tijden klimaatverandering, zoals beschreven in de visie.

Meer weten over sturen op publieke waarde voor waterschappen?

Schrijf je in voor het introductie webinar op 24 september!

Publieke waarde is het collectieve beeld van wat de samenleving ervaart als waardevol en komt tot stand door goed openbaar bestuur.

Overheidsorganisaties creëren publieke waarde door het behalen van concrete resultaten. Dit doen zij door organisatiebeleid om te zetten naar het leveren van publieke dienstverlening, wetten, regelgeving en andere acties die publieke waarde vertegenwoordigen en in overeenstemming zijn met de behoeften en verwachtingen van burgers.